گلخانه چوبی یکی از روش‌های ساده و ارزان برای پرورش گیاهان در فضای محدود است که با استفاده از اسکلت چوبی و پوشش پلاستیکی ایجاد می‌شود. در این مقاله به معرفی انواع گلخانه‌های چوبی و نحوه ساخت آنها می‌پردازیم.

چوب‌های بازیافتی می‌توانند از منابع مختلفی مانند پالت‌ها، بسته‌بندی‌ها، یا مبلمان قدیمی تهیه شوند. این چوب‌ها ارزان و محیط زیستی هستند، اما ممکن است کیفیت و مقاومت پایینی داشته باشند.
چوب‌های تیمار شده می‌توانند از چوب‌های راش، صنوبر، یا سرو تهیه شوند. این چوب‌ها با مواد شیمیایی مقاوم در برابر آب، آفتاب، باد، و حشرات شده اند. این چوب‌ها کیفیت و مقاومت بالایی دارند، اما ممکن است گران و زیان آور برای محیط زیست باشند.
چوب‌های طبیعی می‌توانند از چوب‌های سدر، بلوط، یا گردو تهیه شوند. این چوب‌ها بدون هرگونه تیمار شیمیایی هستند و زیبایی و بوی خاصی دارند. این چوب‌ها محیط زیستی هستند، اما ممکن است نیاز به نگهداری و تعمیر داشته باشند.

برای محافظت گلخانه از آب، آفتاب، باد، و حشرات، شما می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

از چوب‌های مقاوم در برابر آب و آفتاب استفاده کنید. برای این کار، می‌توانید از چوب‌های تیمار شده یا چوب‌های طبیعی با خاصیت ضد آب و ضد آفتاب مانند سدر یا بلوط استفاده کنید. همچنین می‌توانید چوب‌های خود را با رنگ‌های ضد آب و ضد آفتاب پوشش دهید، همچنین می‌توانید از پلاستیک‌های شفاف با کیفیت بالا یا شیشه‌های دو جداره استفاده کنید. این پوشش‌ها باعث می‌شوند که گلخانه شما در برابر باران، برف، و تابش خورشید محافظت شود. همچنین می‌توانید از پرده‌های سایه‌بان برای کنترل میزان نور وارد به گلخانه استفاده کنید.

از ساختار محکم و مقاوم برای گلخانه استفاده کنید.

 برای این کار، می‌توانید از الگوهای محکم و مقاوم مانند مربع، مثلث، یا هر الگوی دیگری که دوست دارید برای ساخت قاب و ستون‌های گلخانه استفاده کنید. همچنین می‌توانید گلخانه را به زمین یا پایه‌های محکم متصل کنید تا از حرکت آن در برابر باد جلوگیری کنید.
از روش‌های طبیعی و ایمن برای دفع حشرات استفاده کنید. برای این کار، می‌توانید از گیاهان دفع کننده حشرات مانند نعناع، ریحان، یا آویشن استفاده کنید. این گیاهان با بوی خاص خود، حشرات را از گلخانه دور می‌کنند. همچنین می‌توانید از حشرات مفید مانند کفشدوزک، زنبور، یا مگس ‌سبز استفاده کنید. این حشرات با خوردن حشرات مضر، تعادل زیستی گلخانه را حفظ می‌کنند.

پوشش گلخانه یکی از عوامل مهم در تعیین کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی است. 

پوشش گلخانه باید توانایی عبور نور، حفظ گرما، مقاومت در برابر عوامل محیطی، و اقتصادی بودن را داشته باشد. برای انتخاب پوشش گلخانه، می‌توان از دو نوع اصلی پلاستیک و شیشه استفاده کرد. هر کدام از این دو نوع مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه به مقایسه این دو نوع پوشش گلخانه می‌پردازیم. 
پلاستیک: پلاستیک یکی از رایج‌ترین و ارزان‌ترین پوشش‌های گلخانه است. پلاستیک می‌تواند نور را به خوبی منتقل کند و گرمای محیط را نگه دارد. پلاستیک انعطاف‌پذیر بوده و برای انواع سازه‌های موقت و دائمی مناسب است. پلاستیک همچنین سبک‌ تر از شیشه است و نیاز به اسکلت و پایه محکم‌ تری ندارد. اما پلاستیک هم معایبی دارد. پلاستیک ممکن است باعث ایجاد رطوبت و شبنم شود که می‌تواند به رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها منجر شود. پلاستیک همچنین قابل اشتعال است و ممکن است در برابر تابش اشعه فرابنفش خورشید زودتر ساییده شود. برای رفع این مشکلات، می‌توان از پلاستیک‌های با کیفیت بالا و دارای افزودنی‌های ضد UV و ضد شبنم استفاده کرد.
شیشه: شیشه یکی از کلاسیک‌ترین و زیباترین پوشش‌های گلخانه است. شیشه می‌تواند نور را به خوبی منتقل کند و وضوح دید داخل گلخانه را محفوظ نگه دارد. شیشه مقاومت بالایی در برابر باد، باران، برف، و تگرگ دارد و از نظر عمر مفید، از پلاستیک دوام بیشتری دارد. اما شیشه هم معایبی دارد. شیشه می‌تواند بشکند و خطر آسیب رساندن به گیاهان و افراد را افزایش دهد. شیشه همچنین گرمای محیط را به خوبی حفظ نمی‌کند و ممکن است باعث افزایش مصرف سوخت و بخاری شود. شیشه همچنین هزینه بالاتری دارد و نیاز به اسکلت و پایه محکم‌ تری دارد. برای رفع این مشکلات، می‌توان از شیشه‌های دو جداره و دارای رنگ و پرده‌های سایه‌بان استفاده کرد. 
به طور خلاصه، می‌توان گفت که پوشش گلخانه بسته به نوع محصول، شرایط آب و هوایی، بودجه، و سلیقه شخصی می‌تواند متفاوت باشد. پلاستیک گزینه‌ای ارزانتر، سبک تر، و انعطاف پذیرتر است. شیشه گزینه‌ای زیباتر، محکم تر، و پایدارتر است. هر دو نوع پوشش گلخانه مزایا و معایب خود را دارند که باید در نظر گرفته شوند.
گلخانه یک ساختمان یا فضای بسته است که در آن می‌توان گیاهان را در شرایط محیطی کنترل شده پرورش داد. گلخانه به شما امکان می‌دهد که گیاهانی را کشت کنید که در آب و هوای محلی شما نمی‌توانند رشد کنند. همچنین گلخانه به شما امکان می‌دهد که گیاهان را در فصول مختلف و در طول سال بدون توجه به فصل کشت کنید.
گیاهانی که می‌توان در گلخانه کشت کرد، بستگی به نوع گلخانه، شرایط محیطی، نیازهای گیاهی، و بازار هدف دارد.

اما به طور کلی، می‌توان گفت که برخی از محبوب‌ترین گیاهان گلخانه‌ای عبارتند از:

سبزیجات: گوجه فرنگی، خیار، فلفل، اسفناج، کاهو، کلم، بادمجان، نخود فرنگی، لوبیا، کدو سبز، کدو، بادمجان
میوه‌ها: توت فرنگی، توت سیاه، توت قرمز، توت سفید، سیب، گلابی، هلو، زردآلو، آلو، انجیر، گیلاس، خرمالو، کیوی، انگور
گل‌ها: رز، گلایل، میخک، لاله، نرگس، داوودی، ارکیده، یاس، مریم گلی، بنفشه، یاسمن
گیاهان دارویی: آلوئه ورا، نعناع، ریحان، آویشن، بابونه، زعفران، زیره سبز، زنجبیل، زرشک، گل گاوزبان، گل محمدی
برای انتخاب گیاه مناسب برای گلخانه خود، باید عواملی مانند نوع خاک، میزان نور، دما، رطوبت، آبیاری، کود، آفات، بیماری‌ها، و بازار فروش را در نظر بگیرید. همچنین باید از مشاوران و کارشناسان گلخانه‌ای کمک بگیرید تا به شما در انتخاب و پرورش گیاهان گلخانه‌ای راهنمایی کنند. 

دما، رطوبت، و نور از عوامل مهمی هستند که بر رشد و عملکرد گیاهان در گلخانه تاثیر دارند. برای تنظیم این عوامل، شما می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

تنظیم دما: دمای مناسب برای گلخانه بستگی به نوع گیاه، فصل، و ساعت روز دارد. برای اندازه‌ گیری و کنترل دما، شما می‌توانید از ترمومتر، ترموستات، هیتر، کولر، فن، و پرده‌های عایق استفاده کنید. ترمومتر به شما نشان می‌دهد که دمای گلخانه چقدر است. ترموستات به شما امکان می‌دهد که دمای مطلوب را تعیین کنید و هیتر یا کولر را روشن یا خاموش کنید. هیتر و کولر به شما کمک می‌کنند که دمای گلخانه را در حد مورد نظر نگه دارید. فن به شما کمک می‌کند که هوای گلخانه را تهویه کنید و گرادیان دمایی را کاهش دهید. پرده‌های عایق به شما کمک می‌کنند که از از دست رفتن گرما یا ورود حرارت اضافی جلوگیری کنید.
تنظیم رطوبت: رطوبت مناسب برای گلخانه بستگی به نوع گیاه، فصل، و ساعت روز دارد. برای اندازه‌گیری و کنترل رطوبت، شما می‌توانید از هیدرومتر، رطوبت ساز، آبپاش، و تهویه استفاده کنید. هیدرومتر به شما نشان می‌دهد که رطوبت نسبی گلخانه چقدر است. رطوبت ساز به شما امکان می‌دهد که رطوبت مطلوب را تعیین کنید و با افزایش بخار آب در هوا، رطوبت گلخانه را افزایش دهید. آبپاش به شما کمک می‌کند که با پاشیدن آب روی گیاهان یا خاک، رطوبت گلخانه را افزایش دهید. تهویه به شما کمک می‌کند که با جابجایی هوای گلخانه با هوای خارج، رطوبت گلخانه را کاهش دهید.
 تنظیم نور: نور مناسب برای گلخانه بستگی به نوع گیاه، فصل، و ساعت روز دارد. برای اندازه‌گیری و کنترل نور، شما می‌توانید از فوتومتر، نور مصنوعی، پرده‌های سایه‌بان، و رنگ‌های پوشش استفاده کنید. فوتومتر به شما نشان می‌دهد که شدت نور در گلخانه چقدر است. نور مصنوعی به شما امکان می‌دهد که در زمان‌هایی که نور طبیعی کافی نیست، نور اضافی به گلخانه برسانید. پرده‌های سایه‌بان به شما کمک می‌کنند که از ورود نور اضافی یا مضر جلوگیری کنید. رنگ‌های پوشش به شما کمک می‌کنند که با تغییر بازتاب نور از سطح گلخانه، شدت نور را تنظیم کنید.

کود و آبیاری برای گلخانه دو عامل مهم هستند که بر رشد و عملکرد گیاهان در گلخانه تاثیر دارند.

برای انتخاب کود و آبیاری مناسب برای گلخانه، شما باید به نوع گیاه، نیازهای گیاهی، شرایط محیطی، و هدف بازار توجه کنید.  
کود برای گلخانه: کود برای گلخانه باید حاوی عناصر غذایی ضروری برای گیاهان باشد. این عناصر شامل اسیدهای آمینه، ماکرونوترین‌ها (نیتروژن، فسفر، پتاسیم)، و میکرونوترین‌ها (آهن، روی، منگنز، مس، برم، مولیبدن) هستند. کود برای گلخانه می‌تواند به صورت جامد یا مایع باشد. کود جامد معمولا به صورت گرانول یا پودر است که روی خاک پخش می‌شود یا با آب مخلوط شده و به صورت محلول آبیاری می‌شود. کود مایع معمولا به صورت محلول آماده است که می‌تواند به صورت ریشه‌ای یا برگی به گیاهان داده شود. کود برای گلخانه باید بر اساس نوع گیاه، فصل، و مرحله رشد تعیین شود. برای مثال، گیاهان زینتی برگی معمولا نیاز به کود حاوی نسبت برابر سه عنصر نیتروژن، فسفر، و پتاسیم دارند. گیاهان گلدار معمولا نیاز به کود حاوی فسفر و پتاسیم بالا دارند. گیاهان گوشتی و کاکتوس معمولا نیاز به کود حاوی پتاس بالا و نیتروژن کم دارند.
آبیاری برای گلخانه: آبیاری برای گلخانه باید به گونه‌ای باشد که مقدار مناسب آب را در زمان مناسب به گیاهان برساند. آبیاری برای گلخانه می‌تواند به صورت دستی یا خودکار باشد. آبیاری دستی یکی از روش‌های سنتی و غیر اقتصادی است که امروزه کمتر استفاده می‌شود. آبیاری خودکار یکی از روش‌های مدرن و اقتصادی است که با استفاده از تجهیزات و سیستم‌های نوین آبیاری انجام می‌شود. آبیاری برای گلخانه می‌تواند به صورت محیطی، سقفی، قطره‌ای، یا تحت فشار باشد. آبیاری محیطی شامل استفاده از لوله‌ها و نازل‌هایی است که آب را بر روی سطح خاک یا گیاهان اسپری می‌کنند. آبیاری سقفی شامل استفاده از لوله‌ها و نازل‌هایی است که آب را از سقف گلخانه بر روی گیاهان اسپری می‌کنند. آبیاری قطره‌ای شامل استفاده از لوله‌ها و قطره‌ چکان‌هایی است که آب را به صورت قطره‌ای به ریشه گیاهان می‌رسانند. آبیاری تحت فشار شامل استفاده از لوله‌ها و نازل‌هایی است که آب را با فشار بالا به صورت مه یا باران مصنوعی بر روی گیاهان اسپری می‌کنند. آبیاری برای گلخانه باید بر اساس نوع گیاه، شرایط محیطی، و نیاز آبی گیاه تعیین شود. برای مثال، گیاهان زینتی برگی معمولا نیاز به آبیاری محیطی یا سقفی دارند. گیاهان گلدار معمولا نیاز به آبیاری قطره‌ای یا تحت فشار دارند. گیاهان گوشتی و کاکتوس معمولا نیاز به آبیاری کم و قطره‌ای دارند.
گلخانه یک فضای بسته است که در آن می‌توان گیاهان را در شرایط محیطی کنترل شده پرورش داد. گلخانه علاوه بر اینکه به شما امکان کشت گیاهان مورد علاقه‌تان را می‌دهد، می‌تواند یک عنصر زیباسازی برای خانه‌ تان باشد. 

برای تزئین و زیبا کردن گلخانه، شما می‌توانید از ایده‌های زیر استفاده کنید:

انتخاب گیاهان رنگی و متنوع: برای ایجاد تنوع و جذابیت در گلخانه، می‌توانید از گیاهان با رنگ‌ها و شکل‌های مختلف استفاده کنید. برای مثال، می‌توانید از گل‌های رنگی مانند رز، گلایل، میخک، لاله، نرگس، داوودی، ارکیده، یاس، مریم گلی، بنفشه، یاسمن و غیره استفاده کنید. همچنین می‌توانید از گیاهان با شکل‌های عجیب و غریب مانند گیاهان گوشتی، کاکتوس، گیاهان آبزی، گیاهان بونسای، گیاهان آویزان و غیره استفاده کنید. این گیاهان باعث می‌شوند که گلخانه شما زنده و شاداب به نظر برسد.
استفاده از گلدان‌ها و قفسه‌های خلاقانه: برای قرار دادن گیاهان در گلخانه، می‌توانید از گلدان‌ها و قفسه‌های خلاقانه و زیبا استفاده کنید. برای مثال، می‌توانید از گلدان‌های شیشه‌ای، چوب‍ی، سفالی، پلاستیکی، فلزی، بامبویی، سنگی، گلدان‌های دیواری، گلدان‌های آویزان، گلدان‌های مغناطیسی و غیره استفاده کنید. همچنین می‌توانید از قفسه‌های چوبی، فلزی، شیشه‌ای، قفسه‌های دیواری، قفسه‌های آویزان، قفسه‌های مدرن، قفسه‌های سنتی و استفاده کنید. این گلدان‌ها و قفسه‌ها باعث می‌شوند که گلخانه شما شخصیت و سبک خود را داشته باشد.
اضافه کردن وسایل تزئینی و جزئیات: برای افزایش زیبایی و جذابیت گلخانه، می‌توانید از وسایل تزئینی و جزئیاتی مانند روشنایی، رنگ، پرده، فرش، بادبادک، تابلو، عکس، آینه، ساعت، شمع، ظروف، اسباب بازی، کتاب، مجسمه، گلدان‌های شکلدار و غیره استفاده کنید. این وسایل تزئینی و جزئیات باعث می‌شوند که گلخانه شما گرم و دوستانه به نظر برسد. همچنین می‌توانید از رنگ‌ها و الگوهای مختلف برای دیوارها، سقف، کف، گلدان‌ها و قفسه‌ها استفاده کنید. این رنگ‌ها و الگوها باعث می‌شوند که گلخانه شما روحیه و انرژی خود را نشان دهد.

داشتن یک گلخانه چوبی می‌تواند فواید زیادی داشته باشد. برخی از این فواید عبارتند از:

افزایش ارتباط با طبیعت و خلق یک محیط سرسبز و زیبا
پرورش گیاهان و سبزیجات مورد علاقه خود در فصول مختلف سال
کاهش هزینه‌های خرید محصولات گلخانه‌ای
کنترل دما، رطوبت، نور و آفات در گلخانه
استفاده از چوب به عنوان یک ماده ارزان، قابل دسترس و مقاوم

امکان طراحی و ساخت گلخانه با اشکال و اندازه‌های مختلف

هزینه ساخت و نگهداری یک گلخانه چوبی بستگی به عوامل مختلفی دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:

قیمت زمین، که با توجه به موقعیت مکانی، مساحت و نوع کاربری آن متفاوت است.
نوع سازه، که می‌تواند از جنس چوب، فلز یا آلومینیوم باشد. سازه‌های چوبی معمولاً ارزانتر اما کم پایدارتر هستند.
نوع پوشش، که می‌تواند از پلاستیک، شیشه یا پلی کربنات باشد. پوشش‌های پلاستیکی معمولاً ارزانتر اما کم مقاوم‌تر هستند.
نوع تجهیزات، که شامل سیستم‌های آبیاری، گرمایش و سرمایش، تهویه و سایر تجهیزات مورد نیاز برای پرورش گیاهان در گلخانه هستند. تجهیزات با کیفیت بالا معمولاً گرانتر اما بازدهی بیشتری دارند.
بر اساس منابع مختلف، هزینه ساخت یک گلخانه چوبی بدون تجهیزات حدود 600.000 تا 900.000 تومان به ازای هر متر مربع  و هزینه ساخت یک گلخانه چوبی با تجهیزات حدود 900.000 تا 35.00.000 تومان به ازای هر متر مربع اعلام شده است. هزینه نگهداری یک گلخانه چوبی بستگی به میزان مصرف آب، برق، گاز، کود، سم و سایر مواد مصرفی دارد. برای کاهش هزینه های نگهداری، می‌توان از روش‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی و منابع، استفاده از تجهیزات بازیافتی و ارگانیک و انتخاب گیاهان مناسب برای شرایط گلخانه استفاده کرد.

ساخت و استفاده از گلخانه چوبی ممکن است با مشکلات و چالش‌هایی روبه رو شود. برخی از این مشکلات و چالش‌های عبارتند از:

پایداری کم چوب در برابر عوامل آب و هوایی، آفتاب، باران، برف، باد و آتش
تغییر شکل و اندازه چوب با تغییر رطوبت و دما
ترکیدگی، پوسیدگی، کپک زدگی و خوردگی چوب در طول زمان
نیاز به نگهداری و تعمیر و نوسازی مداوم چوب
هزینه بالای چوب نسبت به مواد دیگر مانند فلز و آلومینیوم
نیاز به استفاده از مواد حفاظتی و رنگ برای جلوگیری از فرسایش چوب
محدودیت در طراحی و شکل دهی به چوب
احتمال وجود ترشحات و مواد شیمیایی در چوب که ممکن است بر روی گیاهان و محیط تأثیر منفی بگذارد
احتمال انتشار حرارت و گازهای گلخانه ای از چوب که ممکن است بر روی تنظیم دما و رطوبت در گلخانه مشکل ایجاد کند.

برای رفع یا کاهش این مشکلات و چالش‌ها، می‌توان از راه‌کارهای زیر استفاده کرد:

انتخاب چوب‌های با کیفیت و مقاوم برای ساخت گلخانه
انجام عملیات خشک کردن، تراشیدن، رنگ آمیزی و آب بندی چوب قبل از استفاده
ترکیب چوب با مواد دیگر مانند فلز، آلومینیوم، پلاستیک و شیشه برای افزایش استحکام و زیبایی گلخانه
انجام بازرسی و نظارت دورهای بر روی وضعیت چوب و تعویض قسمتهای فرسوده و آسیب دیده
استفاده از سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی، تهویه و نور مناسب برای کنترل شرایط محیطی در گلخانه
انتخاب گیاهان مناسب برای کشت در گلخانه چوبی که با شرایط چوب سازگار باشند.
گلخانه چوبی یکی از سازه‌های سبزی است که با استفاده از مصالح طبیعی و تجزیه پذیر مانند چوب و پلاستیک ساخته می‌شود. در این مقاله، معرفی انواع گلخانه‌های چوبی و مزایا و معایب آن‌ها را ارائه کردیم. همچنین، مراحل ساخت گلخانه چوبی و نکات مهم آن را توضیح دادیم. امیدواریم که این مقاله برای کشاورزان و باغبانان مفید باشد.