نکاتی در مورد کاشت کاهو هیدروپونیک

اگر خیلی به کشت و زراعت خانگی علاقه‌مند هستید اما حیاط یا باغی برای انجام این کار ندارید، کشت هیدروپونیک یا بدون خاک یک جایگزین مناسب برایتان خواهد بود. کاهو یک گیاه آسان برای کشت هیدروپونیک است و برای شروع مناسب به نظر می‎رسد. اگر به گیاهان علاقه مند هستید پس سیستم هیدروپونیک خود را تنظیم کنید و اولین محصول کاهو را پس از چند هفته برداشت کنید. اگر اصول آن را رعایت کنید، می‌توانید سالن‌های کاهوی خانگی خود را داشته باشید. 

قسمت اول : راه اندازی

1. انتخاب نوع کاهو  برای کشت هیدروپونیک

شما می‌توانید اکثر انواع کاهو را برای کاشت انتخاب کنید. کاهوی مینیاتوری که با اسم Tom Thumb lettuce نیز شناخته می‌شود، یک کاهوی کوچک و ریز و خوب برای وقتی است که از لحاظ مکانی، محدود هستید. نوع دیگر کاهوی پیچ است که کمی بزرگتر از مینیاتوری است و با نام Bibb lettuce شناخته می‌شود. این کاهو نیز برای رشد هیدروپونیک مناسب و آسان است. اما نوع آخر کاهوی رومانی یا  Romaine lettuce که رایج‌ترین نوع کاهو است و در اکثر کشورها بخصوص کشور ما ایران، رشد و مصرف می‌شود اما برای کاشت هیدروپونیک زمان‌بر است. با توجه به نیازتان، زمان و مکان مورد نظر انتخاب کنید که چه نوع کاهویی برایتان مناسب بوده و آن را بکارید. 

2. انتخاب سیستم آبیاری برای کشت هیدروپونیک کاهو

انواع مختلفی از سیستم هیدروپونیک وجود دارند که می‌توانید برای کاشت گیاهتان از آن استفاده کنید. مثل سیستم قطره‌ای، سیستم NFT، سیستم جزر و مدی، سیستم هوای پویا یا آئروپونیک و... اما سیستم‌هایی که در آن‌ها گیاهان به طور مستقیم در بالای آب شناور می‌شوند، در حالی که ریشه‌های آنها رشد کرده و مواد مغذی را جذب می‌کنند، موثرترین و ساده‌ترین هستند.

3. انتخاب محیط رشد مناسب کاهو هیدروپونیک

شما می‌توانید انواع پوشش‌ها را به عنوان محیط رشد انتخاب کنید. مثل پشم سنگ، فیبر کوکو، ورمیکولیت، تراشه‌های کاج، سنگ رودخانه، ماسه و بسیاری دیگر. همه این گزینه‌ها دارای جنبه‌های مثبت و منفی هستند، اما انتخاب هرکدام از آن‌ها به شما اجازه می‌دهد تا یک کشت هیدروپونیک موفق داشته باشید. 

• پشم سنگ بهترین و رایج‌ترین انتخاب است و دارای دو نوع پوشیده و متخلخل است. اگر از پشم سنگ استفاده می‌کنید مواظب باشید که بیش از حد آن را نپوشانید و خیس نکنید چون منجر به خفگی و پوسیدگی ریشه و ساقه می‌شود.
• سنگ رشد نیز یکی دیگر از گزینه‌های محبوب است که pH را خنثی و رطوبت خاک را حفظ می‌کند. این وسیله قابل استفاده مجدد است، اگر به طور کامل تمیز شود و برای رشد گیاهان در خانه شما می‌تواند مفید باش ، اما ممکن است در مقیاس بزرگ قابل استفاده نباشد.

4. انتخاب مخزن

برای رشد گیاه باید حتما یک مخزن یا ظرف بزرگ به عنوان محل قرار گرفتن محلول مواد مغذی انتخاب کنید. یک ظرف با سطح بزرگ را انتخاب کنید و اطمینان حاصل کنید که حداقل 20 سانتیمتر عمیق باشد تا ریشه‌های گیاه بدون هیچ مشکلی رشد کند.

• از مخزن‌های فلزی به عنوان مخزن مواد مغذی خود استفاده نکنید. فلزات می‌توانند برخی مواد شیمیایی که می‌تواند باعث تامین مواد مغذی گیاه شما شود را تخریب یا اکسید کنند.

5. آماده سازی گلدان‌ها و سیستم شناور برای کشت هیدروپونیک کاهو

برای اینکه گیاهان خود را در بالای آب قرار دهید و ریشه‌شان را در آب شناور سازید، مواد مختلفی وجود دارد مثل استایروفوم یا برخی دریچه‌های کوچک که سبک هستند و در بالای آب قرار می‌گیرند. سوراخ‌های زیادی را با مته به اندازه ارتفاع گلدانتان به روی استایروفوم ایجاد کنید و درون گلدان‌های مخصوص که در تصویرشان را می‌بینید قرار دهید. 

6. تنظیم پمپ

شما باید یک سیستم داشته باشید که حباب‌های هوا ایجاد کند یا آب را در مخزن به گردش دربیاورد تا ریشه های گیاه خنثی از بین نروند. استفاده از یک پمپ آکواریوم در مخزن شما در این مورد کمک‌تان خواهد کرد.

7. مواد مغذی برای کشت هیدروپونیک کاهو

شما می‌توانید ترکیبات مواد مغذی هیدروپونیکی را در فروشگاه‌های باغبانی که مخصوص رشد گیاهان هیدروپونیک هستند، خریداری کنید. کاهو معمولا نیازمند سطح بالایی از پتاسیم، کلسیم و منیزیم است. پکیج مواد غذایی را برای مخلوط کردن مواد مغذی با آب طبق دستورالعمل‌ها دنبال کنید و مخلوط را در ظرف خود قرار دهید.

• برخی از انواع کاهو نسبت به نیتروژن بیشتر حساس هستند، بنابراین اطمینان حاصل کنید که مواد مغذی که شما خریداری می‌کنید برای نوع کاهویی که کشت می‌دهید، مناسب است.

8. ایجاد مکان مناسب برای جوانه زدن بذرهای کاهو

قبل از استفاده از سیستم هیدروپونیک، شما باید یک مکان که از سلول‌های کوچک‌تری تشکیل شده، استفاده کنید تا محیط اولیه پایداری برای گیاهان خود ایجاد کنید مثل یک شانه تخم مرغ یا سینی نشا. حفره‌های سینی نشا را با بستر کاشت پر کنید و بذرهای کاهو را در آن قرار دهید.

قسمت دوم : مراقبت

1. نگهداری از جوانه‌ها

برای رشد و جوانه زنی مناسب کاهوها باید هر روز جوانه‌ها را آب دهید و آن را در مکانی روشن و آفتاب گیر قرار دهید که دمای آن بین 18 تا 26 درجه سانتی‌گراد باشد. این شرایط را تا زمانی که جوانه‌ها به اندازه 5 سانتیمتر بلند شده و 4 یا 5 برگ داشته باشند، ادامه دهید. 

2. انتقال جوانه‌ها به داخل گلدان

با احتیاط کامل و بدون هیچ لرزشی، هر جوانه را از داخل سلول خود برداشته و به درون گلدان (مطابق شکل) انتقال دهید. توجه کنید که جوانه را دقیقا همتراز مکان‌هایی که قبلا درون گلدان سوراخ کرده‌اید قرار دهید.

3. نور دهی اولیه

جوانه‌ها را باید به مدت 10 تا 14 ساعت زیر چراغ رشد قرار دهید. برخلاف سایر گیاهان، کاهو برای رشد نیاز به یک نور شدید یا طولانی در طی روز ندارد، اما به یک نوردهی اولیه نیاز دارد. درست است که تهیه لامپ رشد ممکن است هزینه بر باشد اما انرژی کمتری مصرف می‌کند و نور آن حرارت کمی دارد. 

4. دمای مناسب برای کشت هیدروپونیک کاهو

کاهو محصولی است که در دماهای پایین و خنک به خوبی رشد می‌کند. برای داشتن بهترین نتیجه دما را حداقل روی 13 و حداکثر 24 درجه سانتی‌گراد حفظ کنید. اگر دما خیلی بالا رود، برگ‌های کاهو پیچ و تاب خورده و طعم تلخ می‌گیرد. 

5.  pH مناسب برای کشت هیدروپونیک کاهو

باید pH بین 5/5 تا 5/6 باشد. در واقع میزان pH گیاه تعیین کننده این است که آیا گیاه به درستی مواد مغذی را جذب کرده یا خیر. برای تنظیم pH با استفاده از کاغذ تنظیم pH که ارزان قیمت بوده و در همه جا پیدا می‌شود این کار را انجام دهید. 

• مواد تنظیم کننده pH را برای اسیدی کردن یا بازی کردن محلول، حتما داشته باشید تا در صورت لزوم از آن استفاده کنید. 

قسمت سوم : برداشت کاهو

1. برداشت برگ‌های بیرونی کاهو

پس از 5-6 هفته کاهو شما باید به طور کامل رشد کرده و آماده انتخاب و خوردن باشد! برای اطمینان از اینکه کاهو خود را به تولید زیاد و سالمی داشته باشد، برگ‌های بیرونی را انتخاب کنید و بعضی از آنها را درون گیاه قرار دهید. برای استفاده از برگ‌های داخلی وقت زیادی نخواهید داشت.

2. برداشت نقطه به نقطه 

به یک‌باره همه برگ‌ها را برندارید و نکنید. مثلا اگر امروز برگ‌های سمت چپ را کندید فردا از سمت دیگری برگ بردارید یا به سراغ گیاه دیگری بروید. این کار به شما این امکان را می دهد که از یک کاهو در یک زمان مقدار مناسب برداشت کنید تا دوره‌های کاشت بیشتری داشته باشید یا بیش از حد کاهو بکارید. 

3. نگهداری بلند مدت

اگر کاهو به طور کامل رشد کرده و شما نمی‌خواهید آن را بلافاصله بخورید، گیاه را ریشه کن کرده و آن را در یک محیط مرطوب و نزدیک به انجماد ذخیره کنید تا بتوانید تا یک ماه از آن به طور تازه استفاده کنید. 

قسمت چهارم : مدیریت آفات و بیماری

1. جلوگیری از رشد باکتری و کپک

محل رشد گیاهان هیدروپونیک باید به خوبی تهویه شود تا گیاهان بتوانند CO2 مورد نیاز خود را از بگیرند و از رشد کپک و باکتری جلوگیری کنند. اگر کاهوی خود را در یک فضای محصور در حال رشد می‌گذارید، یک درب یا پنجره را در نزدیکی محل رشد گیاهان باز کنید. یا سیستم هیدروپونیک خود را زیر یک سقف فن دار قرار دهید یا یک سقف ارتعاشی را در اطراف آن قرار دهید و آن را کم و زیاد کنید.

2. استفاده از توری و تله‌های چسبنده 

برای جلوگیری از آفات حشرات اطمینان حاصل کنید که تمام پنجره‌ها را با توری و مش ریز پوشیده اید تا حشرات مضر نتوانند وارد شوند. یا از تله‌های چسبنده در کف استفاده کنید تا برخی حشرات بی بال را به تله بیاندازید.

3. کم کردن نور مستقیم خورشید

جلبک‌ها در شرایط مرطوب مثل یک سیستم هیدروپونیک می‌توانند رشد کنند. با این حال، جلبک نمی‌تواند بدون نور مستقیم خورشید رشد کند. اگر کاهو خود را در معرض آفتاب مستقیم در طول روز قرار می‌دهید، سایه بانی بر روی گیاهان قرار دهید.

4. استرلیزه کردن تجهیزات 

برای از بین بردن کپک‌ها بر روی تجهیزات مثل پمپ یا مخزن، می‌توانید آن‌ها را با یک محلول ضد عفونی کننده مثل محلول وایتکس %2 یا محلول‌های تجاری GreenShield تمیز کنید. کلیه گلدان‌ها، مخازن و سایر تجهیزات دیگر که حاوی یا تامین کننده آب است و با گیاهان در ارتباط هستند باید استرلیزه شوند.